به نقل از «ایسنا»

سیمرغ، نماد پزشکی در ایران باستان

تاریخ انتشار: ۹ آبان ۱۴۰۱ | کد خبر: ۳۶۳۰۰۶۲۲

محققان کشور در یک مطالعه، پیشینه و خاستگاه سیمرغ به‌عنوان نماد پزشکی ایرانیان را مورد بررسی قرار داده و بر قدمت آن نسبت به سایر نمادهای پزشکی اشاره کرده‌اند.

به گزارش ایسنا، نماد، کلمه یا شکلی است که معنایی فراتر از لفظ و شکل را به مخاطب القا می‌کند. نماد می‌تواند یک شیء مادی باشد که شکلش به‌طور طبیعی یا بر پایه قرارداد با چیزی که به آن اشاره می‌کند، پیوند داشته و نشانگر یک اندیشه و مفهوم و چگونگی آن‌ها باشد.

بیشتر بخوانید: اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!

نمادگرایی و رمزپردازی، یک ابزار علمی و اصولی‌ترین و قدیمی‌ترین روش بیان است که در طی قرون متمادی به‌دست‌آمده است. نمادها، معنایی بیشتر از یک علامت ساده دارند و دارای پویایی بوده و تفسیری مختص به خود را ارائه می‌دهند. آن‌ها اغلب برخاسته از طبیعت، دین و آیین‌های ملی و اساطیری هستند و هر فرهنگ نیز نمادهای مخصوص به خود را دارد.

نماد پزشکی به گفته محققان، یکی از این نمایه‌های قراردادی و در عین حال فرهنگی است که پیشینه‌ای تاریخی و عمیق دارد و از آمیختگی فرهنگ‌ها و تمدن‌های کهن جهان نشأت گرفته است. آنچه از نماد فعلی پزشکی به ذهن متبادر می‌شود، میله یا عصایی با ماری تک و در هم تنیده شده (خدای پزشکی یونان) است که به‌عنوان نماد پزشکی جهانی پذیرفته شده است. حدود ۶۰۰ سال قبل از میلاد، شکل کادوسه یا عصای هرمس با مارهای دوتایی درهم‌تنیده به‌عنوان نشان مد نظر بود که امروزه و از زمان تصویب توسط ارتش پزشکی ایالات متحده آمریکا در اوایل قرن بیستم به‌عنوان یک نماد پزشکی پذیرفته شده و استفاده می‌شود. اما آیا برای این حوزه از علم در کشور باستانی ما، نمادی خاص وجود داشته است؟

برای پاسخ به این سؤال، گروهی از پژوهشگران ایرانی از دانشگاه علوم پزشکی بابل، دانشگاه علوم پزشکی قم، دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی و دانشگاه علوم پزشکی تهران پژوهشی را انجام داده‌اند که در آن به بررسی و بازشناسی پیشینه و خاستگاه سیمرغ به‌عنوان نماد پزشکی ایرانیان پرداخته شده است.

آن‌ها در این مطالعه با رویکردی توصیفی و با استفاده از کلیدواژه‌های مرتبط، به بررسی پایگاه‌های معتبر علمی، مقالات و منابع کهن تاریخ پزشکی پرداخته و سپس اطلاعات جمع‌آوری شده را پس از کُدگذاری، طبقه‌بندی و تجزیه‌وتحلیل کردند.

نتایج این پژوهش نشان می‌دهند که دانش پزشکی در ایران باستان جایگاه ویژه‌ای داشته است. در میراث فرهنگیِ کهن ایران، نمادها سابقه‌ای چند هزار ساله دارند که با دانش پزشکی، گیاهان دارویی و عمل جراحی همراه بوده‌اند. بنابراین از نماد سیمرغ به‌عنوان نماد دارو و درمان، در ایران رونمایی شد تا اصالت فرهنگ و تمدن ایرانی، به‌خصوص در عرصه پزشکی رخ بنمایاند.

به گفته سیدمحمد هاشمی‌مهر، محقق دانشگاه علوم پزشکی بابل و همکارانش، «نماد و اسطوره، ارتباط تنگاتنگی با یکدیگر دارند. اسطوره پهنه نمادهاست و این نماد است که به اسطوره معنا می‌دهد. مار و عصای کادوسه به عنوان مهم‌ترین عنصر نماد پزشکی جهان که به‌عنوان سمبل دارو و درمان برگزیده شده است، بُن مایه‌ای ایرانی دارد و با نفوذ باورهای میترائیسم در روم، یونان و ورود آن در مسیحیت، از سوی سایر ملت‌ها پذیرفته شده است».

بر اساس این پژوهش، در اساطیر ایران باستان، سیمرغ را نشانه برتری، درمانگری و مظهر پادشاهی تلقی می‌کردند. ترکیب چندگونه حیوانی در سیمرغ که هر یک از حیوانات، نماد یکی از عناصر چهارگانه طبیعت بوده‌اند، می‌تواند متأثر از نیروی جاودانگی حیات و یاری رسانندگی باشد.

هاشمی‌مهر و همکارانش معتقدند: «این پرنده مداواگر درواقع نماینده پزشکی مجرب و نشانگر شخصیتی متبحر در تاریخ ایران باستان بوده که به‌تدریج رنگ و روی اساطیری یافته است. سیمرغ درواقع سمبل فردی موبد، پزشک و جادوگر است. با توجه به پژوهش انجام‌گرفته و تأمل در تاریخ کهن ایران به این نتیجه می‌رسیم که آنچه به‌عنوان پزشکی متبحر در تاریخ اساطیری ایران به تصویر کشیده شده است و می‌توان آن را به نماد و نماینده پزشکی ایرانیان قلمداد نمود، سیمرغ است».

از این یافته‌ها، مقاله‌ای علمی پژوهشی به رشته تحریر درآمده که در مجله «تاریخ پزشکی» متعلق به مرکز تحقیقات اخلاق و حقوق پزشکی دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی منتشر شده است.

انتهای پیام

منبع: ایسنا

کلیدواژه: دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی سیمرغ دانشگاه علوم پزشکی تهران ایران باستان دانشگاه علوم پزشکی بابل پزشكي دانشگاه علوم پزشکی عنوان نماد ایران باستان نماد پزشکی

درخواست حذف خبر:

«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت www.isna.ir دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «ایسنا» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۳۶۳۰۰۶۲۲ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.

با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.

خبر بعدی:

سرپرست دانشگاه علوم پزشکی هوشمند منصوب شد

به گزارش خبرگزاری مهر به نقل از وزارت بهداشت، بهرام عین اللهی در حکمی دکتر حسن بختیاری را به عنوان سرپرست دانشگاه علوم پزشکی هوشمند منصوب کرد.

دکتر حسن بختیاری عضو هیأت علمی دانشگاه علوم پزشکی و خدمات بهداشتی درمانی زنجان است.

در این حکم آمده است: خدمتگزاری در نظام مقدس جمهوری اسلامی ایران فرصتی مغتنم و نعمتی بزرگ است که خداوند متعال به بندگان خویش اعطاء فرموده و شکر نعمت است که از این فرصت گرانقدر در جهت خدمت به مردم شریف میهن اسلامی نهایت استفاده بعمل آید، در این راستا و باتوجه به تعهد، تخصص و سوابق علمی ارزنده جنابعالی، بموجب این ابلاغ به عنوان "سرپرست دانشگاه علوم پزشکی هوشمند" منصوب می‌شوید تا با رعایت مقررات قانونی و شرعی انجام وظیفه کنید.

امید است با اتکال به خداوند متعال، حمایت و پشتیبانی دولت مردمی، فساد ستیز و عدالت محور و با استفاده از نیروهای متخصص، متعهد و انقلابی در انجام این رسالت خطیر موفق و موید باشید.

توفیق جنابعالی و همکاران محترمتان را از درگاه خداوند متعال خواستارم.

به گزارش مهر، پیش از این دکتر آرش خجسته ریاست دانشگاه علوم پزشکی هوشمند را برعهده داشت.

کد خبر 6090875